Các khái niệm cơ bản trong lập trình

13/01/2025

Bài viết giới thiệu các khái niệm cơ bản trong lập trình như kiểu dữ liệu, biến, hằng số và hàm thông qua các ví dụ thực tế dễ hiểu. Những khái niệm này được so sánh với việc xây nhà, nấu ăn để người đọc dễ dàng nắm bắt.

1. Kiểu dữ liệu

Để hiểu rõ hơn về kiểu dữ liệu, hãy tưởng tượng bạn đang xây dựng một ngôi nhà:

🏠 Kiểu dữ liệu giống như các loại vật liệu xây dựng khác nhau:

Giống như gạch (int) chỉ có thể xếp thành từng viên nguyên vẹn

Giống như xi măng (double) có thể chia nhỏ thành những phần không đều nhau

Giống như bảng tên nhà (string) chứa các chữ và ký tự

Giống như công tắc đèn (bool) chỉ có hai trạng thái bật/tắt

⏰ Kiểu datetime giống như lịch và đồng hồ để ghi lại thời gian.

🎨 Kiểu color đơn giản là các màu sắc để trang trí ngôi nhà của bạn.

Đừng lo lắng nếu ban đầu thấy khó hiểu - giống như việc học xây nhà, bạn sẽ quen dần khi thực hành nhiều!

2. Biến

Hãy tưởng tượng biến như những chiếc hộp để đựng đồ:

🎁 Mỗi hộp (biến) có thể chứa một loại đồ nhất định (kiểu dữ liệu)

📝 Bạn phải dán nhãn (đặt tên) cho mỗi hộp để dễ tìm

🔄 Bạn có thể thay đổi đồ trong hộp bất cứ lúc nào

Ví dụ:

Hộp số nguyên (int): Chỉ có thể đựng số nguyên như 1, 2, 3...

Hộp số thập phân (double): Có thể đựng số có phần thập phân như 1.5, 2.75...

Hộp chữ (string): Đựng được các chữ, câu như "Xin chào"

Hộp đúng/sai (bool): Chỉ đựng được một trong hai giá trị true/false

Cách khai báo biến:

// Khai báo biến
int myNumber = 10;
double price = 1.2345;
string symbol = "EURUSD";
bool isOpen = true;

Phạm vi biến:

Biến toàn cục: Khai báo ngoài hàm, có thể truy cập từ mọi nơi trong chương trình

Biến cục bộ: Khai báo trong hàm, chỉ sử dụng được trong hàm đó

3. Hằng số

Hãy tưởng tượng hằng số giống như luật lệ trong nhà bạn:

🏠 Quy tắc cố định: Ví dụ như "không mang giày vào nhà" - một khi đã đặt ra thì không thay đổi

📏 Số đo chuẩn: Giống như chiều cao cửa ra vào luôn là 2 mét - không ai đi thay đổi giữa chừng

⚡ Giới hạn an toàn: Như công suất tối đa của ổ cắm điện - không được vượt quá để đảm bảo an toàn

Trong lập trình MT4, hằng số giúp bạn:

🔒 Đảm bảo những giá trị quan trọng không bị thay đổi nhầm

📝 Dễ dàng quản lý các con số thường xuyên sử dụng

🎯 Tránh những sai sót khi gõ số nhiều lần

Cách khai báo:

#define MAX_ORDERS 100
const double RISK_PERCENT = 2.0;

4. Hàm

Hãy tưởng tượng hàm như một công thức nấu ăn:

🧑‍🍳 Công thức (hàm) giúp bạn làm một món ăn cụ thể

📝 Nguyên liệu (tham số) là những thứ bạn cần để nấu món đó

🍽️ Món ăn hoàn thành (giá trị trả về) là kết quả sau khi nấu xong

Ví dụ thực tế:

👨‍🍳 Giống như công thức làm bánh, một hàm có thể nhận vào bột, trứng, đường (tham số) và cho ra một cái bánh (kết quả)

🔄 Bạn có thể dùng lại công thức nhiều lần mà không cần viết lại từng bước

📋 Mỗi lần làm có thể thay đổi số lượng nguyên liệu (giá trị tham số) khác nhau

Lợi ích của việc sử dụng hàm:

🎯 Tái sử dụng code dễ dàng

🧩 Chia nhỏ chương trình thành các phần dễ quản lý

🔍 Dễ dàng sửa lỗi vì code được tổ chức gọn gàn

Cấu trúc cơ bản của một hàm:

// Cấu trúc hàm cơ bản
kiểu_trả_về tên_hàm(tham_số) {
    // Nội dung hàm
    return giá_trị;
}

// Ví dụ về hàm
double calculateProfit(double entryPrice, double exitPrice, double lotSize) {
    return (exitPrice - entryPrice) * lotSize * 100000;
}